OEE Nedir?

OEE (Overall Equipment Effectiveness) veya Türkçe adıyla TEE (Toplam Ekipman Etkinliği) makinelerin zamanının ne kadar etkin kullanıldığını gösteren bir performans göstergesidir. Tesis, bölüm, tek bir makine veya hat için OEE hesaplanabilir.

Makinelerinin kullanım etkinliğini ilk kez ölçen şirketlerin pek çoğunda OEE değeri % 50 civarında çıkar.

Bu sonuç makinelerinizin geri kalan % 50 zamanını etkin kullanamadığınız anlamına gelir. Kayıplarınızı azaltacak iyileştirme çalışmaları (kaizen) ile bu oranı % 60’a çıkartmak bile size hiç para harcamadan %20 kapasite artışı sağlayacaktır.

OEE ile birlikte TEEP değeri de ölçülmelidir. TEEP (Total Effective Equipment Performance / Toplam Etkin Ekipman Performansı) ekipman etkinliğinin takvim süresi baz alınırak ölçülmesidir. TEEP değeri düşük ise makine kullanım kapasiteniz düşük demektir. Dolayısıyla makine yatırımı yapmadan önce hem OEE hem de TEEP değerleri yükseltilmelidir.

Kaizen çalışmalarının etkili olması için kayıpların doğru tanımlanması ve önceliklendirilmesi önemlidir. OEE, makine performansınızı göstermekle birlikte %100’den olan farkın hangi kayıplardan oluştuğunu göstererek onları önceliklendirir.

Aşağıdaki kayıplar 8 büyük ekipman kaybı olarak adlandırılır.

Arıza Kaybı
Setup (Ürün Değişimi) Kaybı
İkmal ve Doldurma Kaybı
Başlangıç Kaybı
Çokote (Küçük Duruşlar, Takılmalar)
Hız Kaybı
Hurda Kaybı
Kapatma Kaybı

Bazı sektörlerde bu kayıpların hepsi bulunmayabilir, daha fazlası olabilir veya farklılık gösterebilir. Bu nedenle her şirket kendi makineleri veya ekipmanları için kayıpları tanımlar.

Dünya standartlarında olan şirketler makinelerinin OEE değerlerini yükselterek, kapasite ihtiyaçlarını bu şekilde karşılamaya çalışırlar. Böylece kendilerini ek yatırım, ek alan kullanımı, ek işçilik, fazla stok, fazla enerji kullanımı, kalitesizlik ve finansman maliyetlerinden korurlar.

Yalın Yönetim Danışmanı
Halil Çetinay, PMP

[ OEE, Overall Equipment Effectiveness, TEEP ]